Het is nog niet voorbij: boerenkool met worst eten om 6 uur, om vervolgens om 8 uur het Journaal te kijken. Sinterklaas wint het ook nog altijd van de Amerikaanse kerstman. De fietspaden zijn nog steeds druk bereden en ook op Koninginnedag zijn we nog altijd enthousiast met oranje vlaggetjes aan het zwaaien. ‘Typisch Nederland’ wordt er geroepen. Maar is dat waar? Voor hoelang zal dat nog zo blijven? En gaat de Nederlandse cultuur ook verder dan alleen de klompen en de molens?
Gedragskenmerken van ‘de’ Nederlander.
We staan erom bekend: Nederlanders zijn zuinig, net zoals Belgen dom zijn en Fransen onbeleefd. Hoewel dat natuurlijk als grapje is bedoeld, is de Nederlander volgens sommigen wel aan bepaalde gedragskenmerken te herkennen. Zuinig is inderdaad één van die kenmerken, maar ook een nuchtere kijk op de wereld en haar problemen is daar één van. Ook schijnen we altijd op tijd te willen komen en zeggen we wat we denken. Maar is dat niet erg kort door de bocht? Niet iedere Nederlander is zo direct als er gezegd wordt en er zijn ook genoeg drama-queens en laat-het-geld-maar-rollen-types in ons land. En ik ben zelf een prachtig voorbeeld van het feit dat echt niet iedere Nederlander altijd op tijd komt… Maar het is zo gemakkelijk om aan onze vooroordelen vast te houden en zo iedereen in een hokje te kunnen plaatsen. Maar het lijkt mij terecht dat onze eigen prinses Maxima zich af vroeg of de echte Nederlandse identiteit wel bestaat. De mens is zo complex, die kan niet zomaar in een hokje van een ‘Nederlander’ geplaatst worden en zo ongevraagd aan allerlei kenmerken moeten voldoen.
We staan erom bekend: Nederlanders zijn zuinig, net zoals Belgen dom zijn en Fransen onbeleefd. Hoewel dat natuurlijk als grapje is bedoeld, is de Nederlander volgens sommigen wel aan bepaalde gedragskenmerken te herkennen. Zuinig is inderdaad één van die kenmerken, maar ook een nuchtere kijk op de wereld en haar problemen is daar één van. Ook schijnen we altijd op tijd te willen komen en zeggen we wat we denken. Maar is dat niet erg kort door de bocht? Niet iedere Nederlander is zo direct als er gezegd wordt en er zijn ook genoeg drama-queens en laat-het-geld-maar-rollen-types in ons land. En ik ben zelf een prachtig voorbeeld van het feit dat echt niet iedere Nederlander altijd op tijd komt… Maar het is zo gemakkelijk om aan onze vooroordelen vast te houden en zo iedereen in een hokje te kunnen plaatsen. Maar het lijkt mij terecht dat onze eigen prinses Maxima zich af vroeg of de echte Nederlandse identiteit wel bestaat. De mens is zo complex, die kan niet zomaar in een hokje van een ‘Nederlander’ geplaatst worden en zo ongevraagd aan allerlei kenmerken moeten voldoen.
Normen en waarden van de Nederlandse samenleving.
Vraag het maar aan (ex-)premier Balkenende: normen en waarden zijn onmisbaar voor een samenhangende samenleving. We vinden het gezin de hoeksteen van die samenleving, en het eerste uitgangspunt voor alle oplossingen voor maatschappelijke problemen. Ook is het individu ontzettend belangrijk voor ‘ons Nederlanders’: zorg eerst goed voor jezelf en kijk daarna of je misschien ook nog wat voor anderen kan betekenen. Eerlijkheid, gezelligheid, duidelijkheid, het zijn belangrijke punten voor de gemiddelde Nederlander. Maar ook hier is het probleem weer; wat is de gemiddelde Nederlander? Vind iedereen in Nederland deze dingen belangrijk? En wie bepaalt dan dat dit Nederlandse normen en waarden zijn?
Vraag het maar aan (ex-)premier Balkenende: normen en waarden zijn onmisbaar voor een samenhangende samenleving. We vinden het gezin de hoeksteen van die samenleving, en het eerste uitgangspunt voor alle oplossingen voor maatschappelijke problemen. Ook is het individu ontzettend belangrijk voor ‘ons Nederlanders’: zorg eerst goed voor jezelf en kijk daarna of je misschien ook nog wat voor anderen kan betekenen. Eerlijkheid, gezelligheid, duidelijkheid, het zijn belangrijke punten voor de gemiddelde Nederlander. Maar ook hier is het probleem weer; wat is de gemiddelde Nederlander? Vind iedereen in Nederland deze dingen belangrijk? En wie bepaalt dan dat dit Nederlandse normen en waarden zijn?
Oranjefan?
Hoewel ik net zoveel Nederlandse vlaggetjes op m’n wangen smeer tijdens Koninginnedag als alle anderen, zie ik mezelf niet als een echte fanatieke Oranjefan. Ik hou van gezelligheid, van onze heilige knakker met de rooie mijter, vind eerlijkheid ook erg belangrijk en ik wil graag duidelijkheid. Maar ik ben een ramp in op tijd komen, ik vind klompen verschrikkelijk lopen en ik hou van geld uitgeven. Dus hoewel ik aan een paar van de Nederlandse eisen voldoe, ben ik zeker geen typische Nederlander en zo voel ik me ook niet. Sterker nog, ik heb soms echt een ongelofelijke hekel aan dit landje. Niks te beleven, alles is hetzelfde, vies weer en de hoogste berg die wij hier in de polder hebben is een molshoop. Saai! Maar op andere momenten bedenk ik dat ik bof dat ik in welvarend Nederland woon, waar veiligheid en een goedlopende democratie als vanzelfsprekend worden ervaren en er kansen voor het oprapen liggen. Mijn haat-liefdeverhouding met Nederland maakt mij denk ik niet tot de ideale Nederlander. Maar ook hier weer de vraag. Bestaat de ideale Nederlander wel?
Hoewel ik net zoveel Nederlandse vlaggetjes op m’n wangen smeer tijdens Koninginnedag als alle anderen, zie ik mezelf niet als een echte fanatieke Oranjefan. Ik hou van gezelligheid, van onze heilige knakker met de rooie mijter, vind eerlijkheid ook erg belangrijk en ik wil graag duidelijkheid. Maar ik ben een ramp in op tijd komen, ik vind klompen verschrikkelijk lopen en ik hou van geld uitgeven. Dus hoewel ik aan een paar van de Nederlandse eisen voldoe, ben ik zeker geen typische Nederlander en zo voel ik me ook niet. Sterker nog, ik heb soms echt een ongelofelijke hekel aan dit landje. Niks te beleven, alles is hetzelfde, vies weer en de hoogste berg die wij hier in de polder hebben is een molshoop. Saai! Maar op andere momenten bedenk ik dat ik bof dat ik in welvarend Nederland woon, waar veiligheid en een goedlopende democratie als vanzelfsprekend worden ervaren en er kansen voor het oprapen liggen. Mijn haat-liefdeverhouding met Nederland maakt mij denk ik niet tot de ideale Nederlander. Maar ook hier weer de vraag. Bestaat de ideale Nederlander wel?
Toen, nu, straks.
Als ik denk aan Nederland in vroegere tijden, denk ik aan heftige Elfstedentochten, de persoonlijke aandacht bij de bakker of de slager, de saamhorigheid tijdens en na de Tweede Wereldoorlog en de ‘de schouders eronder’-houding in de jaren ’50. Maar nu hebben we binnen een druk op de knop toegang tot de hele wereld. We kunnen praten met mensen uit Australië, we kopen boeken vanuit Amerika, we doen boodschappen over het internet en we hebben meer digitale dan echte gesprekken met mensen. Door de digitalisering kwam ook de individualisering en worden de grenzen van Nederland steeds meer weggevaagd door de digitale techniek. Dit hoeft zeker geen nadeel te zijn en Nederland heeft hier ook veel profijt van. Maar voor de ‘Nederlandse cultuur’ is dit geen gunstige ontwikkeling, we voelen ons steeds meer een wereldburger dan een Nederlander. De ouwe garde, waaronder de Koningin, probeert dit met alle macht tegen te houden, maar ik verwacht dat dit een ontwikkeling is die niet meer te stoppen is. Waar we vroeger nog gebonden waren aan onze vriendenkring dichtbij huis, hebben we nu meer mogelijkheden dan ooit en ik denk dat Nederlandse cultuur langzaam maar zeker zal moeten plaats maken voor de internationale cultuur.
Als ik denk aan Nederland in vroegere tijden, denk ik aan heftige Elfstedentochten, de persoonlijke aandacht bij de bakker of de slager, de saamhorigheid tijdens en na de Tweede Wereldoorlog en de ‘de schouders eronder’-houding in de jaren ’50. Maar nu hebben we binnen een druk op de knop toegang tot de hele wereld. We kunnen praten met mensen uit Australië, we kopen boeken vanuit Amerika, we doen boodschappen over het internet en we hebben meer digitale dan echte gesprekken met mensen. Door de digitalisering kwam ook de individualisering en worden de grenzen van Nederland steeds meer weggevaagd door de digitale techniek. Dit hoeft zeker geen nadeel te zijn en Nederland heeft hier ook veel profijt van. Maar voor de ‘Nederlandse cultuur’ is dit geen gunstige ontwikkeling, we voelen ons steeds meer een wereldburger dan een Nederlander. De ouwe garde, waaronder de Koningin, probeert dit met alle macht tegen te houden, maar ik verwacht dat dit een ontwikkeling is die niet meer te stoppen is. Waar we vroeger nog gebonden waren aan onze vriendenkring dichtbij huis, hebben we nu meer mogelijkheden dan ooit en ik denk dat Nederlandse cultuur langzaam maar zeker zal moeten plaats maken voor de internationale cultuur.
Bij elkaar geraapt zooitje.
Ook al was Philips nooit begonnen aan de productie van computers en ook al had Samsung nooit de nieuwste mobieltjes op de markt gebracht, de Nederlandse cultuur was toch al ver te zoeken. Dé mening van Nederland is, volgens mij, slechts de mening van de meerderheid van de bevolking. Dé tradities van Nederland zijn, volgens mij, slechts een verzameling van oude gebruiken die toevallig met de tijd zijn meegegaan. Dé Nederlandse gedragskenmerken bestaan, volgens mij, niet, want ieder mens is te uniek en te ingewikkeld om een etiket opgeplakt te krijgen. Dé Nederlandse normen en waarden zijn, volgens mij, niet de normen en waarden die iedereen belangrijk vindt.
Dé Nederlander bestaat, volgens mij, niet, want we zijn gewoon een bij elkaar geraapt zooitje van verschillende mensen die per ongeluk in hetzelfde land zijn geboren.
En dé Nederlandse cultuur? Ach, Sinterklaas bestaat gelukkig wél…
Ook al was Philips nooit begonnen aan de productie van computers en ook al had Samsung nooit de nieuwste mobieltjes op de markt gebracht, de Nederlandse cultuur was toch al ver te zoeken. Dé mening van Nederland is, volgens mij, slechts de mening van de meerderheid van de bevolking. Dé tradities van Nederland zijn, volgens mij, slechts een verzameling van oude gebruiken die toevallig met de tijd zijn meegegaan. Dé Nederlandse gedragskenmerken bestaan, volgens mij, niet, want ieder mens is te uniek en te ingewikkeld om een etiket opgeplakt te krijgen. Dé Nederlandse normen en waarden zijn, volgens mij, niet de normen en waarden die iedereen belangrijk vindt.
Dé Nederlander bestaat, volgens mij, niet, want we zijn gewoon een bij elkaar geraapt zooitje van verschillende mensen die per ongeluk in hetzelfde land zijn geboren.
En dé Nederlandse cultuur? Ach, Sinterklaas bestaat gelukkig wél…
Geen opmerkingen:
Een reactie posten